Οι βολβοί φθινοπωρινής φύτευσης ή χειμερινοί βολβοί όπως τους αποκαλούν κάποιοι, είναι βολβοί οι οποίοι φυτεύονται σε όλη την Ελλάδα ( ανάλογα βεβαίως και οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή). Οι βολβοί φυτεύονται από την αρχή φθινοπώρου έως και αρχές του χειμώνα και ανθίζουν αρχές άνοιξης. Η ανθοφορία τους ξεκινάει σε κάποια είδη από τον πρώτο μήνα, ενώ τα περισσότερα είδη ανθοφορούν στους 2-4 μήνες από τον μήνα σποράς. Οπότε για να έχουμε έναν ανθισμένο κήπο την ερχόμενη άνοιξη, πρέπει να τον ετοιμάσουμε από τώρα. Οι βολβοί φθινοπωρινής φύτευσης είναι μια όμορφη λύση για γλάστρα, αυλή, μπαλκόνι, ταράτσα και κήπο. Είναι μια εύκολη διαδικασία για εμάς τους ερασιτέχνες κηπουρούς, φτηνή λύση και με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Σε κάθε βολβό υπάρχει ένα κρυμμένο φυτό, που περιέχει ρίζες, φύλλα και λουλούδια. Όμως, για να μπορέσουμε να το δούμε, θα πρέπει να του εξασφαλίσουμε τις ιδανικές συνθήκες, οπότε η φύτευσή του βολβού γίνεται το φθινόπωρο για να προλάβει να ξυπνήσει, να βγάλει ρίζες και να αναπτυχθεί. Συνήθως δε χρειάζεται συχνό πότισμα μέχρι να ανθίσει, γιατί υπάρχει κίνδυνος να σαπίσει, θα πούμε και παρακάτω πληροφορίες για την καλλιέργειά τους.
Τα βολβώδη λουλούδια είναι φυτά που διαθέτουν τροποποιημένους βλαστούς ή ρίζες, για να αποθηκεύουν θρεπτικές ουσίες και να φυτρώνουν ξανά κάθε χρόνο. Μπορεί τα ειδικά όργανα αυτά, να τα αναφέρονται συνολικά ως βολβοί και τα φυτά ως βολβώδη φυτά, διαχωρίζονται ωστόσο σε βολβούς, κονδύλους, ριζώματα, ανάλογα την μορφή και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Οι βολβοί διαθέτουν σημαντική καλλωπιστική αξία και ταυτόχρονα δε χρειάζονται ιδιαίτερη περιποίηση για να φυτρώσουν. Για παράδειγμα, είναι μια ωραία ασχολία για να ξεκινήσετε με τα παιδιά σας έτσι ώστε να μάθουν να φυτεύουν λουλούδια αλλά και να δουν όλοι την διαδικασία ανάπτυξης του φυτού, από την φύτευσή του μέχρι την ανθοφορία του.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥΣ
ΧΩΜΑ: Οι βολβοί χρειάζονται εδάφη γόνιμα και ελαφριά για να βλαστήσουν και να αποκτήσουν πλούσιο φύλλωμα και ωραία άνθη. Σημαντική είναι και η καλή αποστράγγιση του εδάφους έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος του σαπίσματος των βολβών. Το έδαφος πριν από τη φύτευση των βολβών πρέπει να καλλιεργηθεί έτσι ώστε να γίνει ευκολότερη η φύτευση. Εάν φυτεύουμε σε γλάστρες ή παρτέρια θα πρέπει στο κάτω μέρος τους να βάλουμε ελαφρόπετρα για να έχουμε καλύτερη αποστράγγιση.
ΝΕΡΟ: Το πότισμα τους θα πρέπει να είναι πολύ αραιό. Αυτό γίνεται γιατί η οι βολβοί είναι πολύ ευαίσθητοι στην υγρασία και γιατί τον χειμώνα λόγο χαμηλών θερμοκρασιών και έντονων βροχοπτώσεων (αυτό ισχύει για τους βολβούς που τους φυτεύουμε σε κήπους) δεν στεγνώνει το χώμα γρήγορα και έτσι υπάρχει κίνδυνος να σαπίσει. Κατά την περίοδο της άνθησης οι ανάγκες ποτίσματος αυξάνονται ενώ πρέπει να συνεχίζονται και μετά το τέλος της άνθησης, μέχρι να ξεραθούν τα φύλλα φυσιολογικά.
Μπορεί οι βολβοί να είναι ευαίσθητοι στο νερό, όμως υπάρχει μια περίπτωση όπου κάποιοι μπορούν να καλλιεργηθούν μέσα στο νερό. Αυτοί είναι η Αμαρυλλίδα, το ζουμπούλι και τα μανουσάκια για τους οποίους θα μιλήσουμε και πιο αναλυτικά παρακάτω.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΟΙ ΒΟΛΒΟΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΘΟΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥΣ ΠΟΤΙΣΜΑ ΑΛΛΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΟΝ ΜΗΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΟΤΙ ΠΕΦΤΟΥΝ ΣΕ ΛΗΘΑΡΓΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΟΣΕΣ ΠΟΛΛΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΥΓΡΑΣΙΑ.
ΛΙΠΑΝΣΗ: Για την καλή ανάπτυξη των βολβωδών φυτών το έδαφος πρέπει να έχει ικανοποιητικές ποσότητες καλίου και φωσφόρου, ενώ η μεγάλη περιεκτικότητα του εδάφους σε άζωτο μπορεί να κάνει κακό στην ποιότητα των βολβών και να μην έχουν τόσο πλούσια άνθηση. Η λίπανση των βολβών ξεκινάει όταν ο βολβός αρχίζει να βγάζει τα πρώτα φύλλα, αυτό σημαίνει ότι θα έχει αναπτυχθεί το ριζικό του σύστημα ή ένα μέρος αυτού και έτσι το λίπασμα θα μπορεί να το απορροφήσει ο βολβός.
ΗΛΙΟΣ: Οι βολβοί χρειάζονται ήλιο για να μπορούν να έχουν μια πλούσια ανθοφορία αλλά και να μπορεί να στεγνώνει το χώμα για την αποφυγή του σαπίσματος του βολβού. Δεν έχουν τεράστια ανάγκη από ήλιο, για αυτό και μπαίνουν και σε ημισκιερά μέρη.
ΚΡΥΟ: Το κρύο δεν τους επηρεάζει καθόλου για αυτό και η φύτευση τους γίνεται μέσα στο Φθινόπωρο και τον Χειμώνα.
Εφόσον έχουμε μιλήσει για την φροντίδα τους, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τα είδη των βολβών που μπορούμε να φυτεύσουμε το Φθινόπωρο και θα πούμε λίγα λόγια για το καθένα ξεχωριστά.
Αμαρυλλίδα
Βολβώδες φυτό το οποίο έχει μεγάλα, εντυπωσιακά άνθη που θυμίζουν κρίνο και βρίσκονται πάνω σε μακριά στελέχη, μήκους 45-50 εκατοστών. Όταν ανθίζει δημιουργεί σε κάθε στέλεχος 4 τεράστια άνθη, διαμέτρου 15cm περίπου. Η Αμαρυλλίδα μπορεί να ανθίσει και 2 φορές τον χρόνο και όπως είπαμε παραπάνω είναι βολβός ο οποίος μπορεί να ανθίσει και να καλλιεργηθεί μέσα στο νερό. Είναι από τους πιο εντυπωσιακούς βολβούς που φυτεύουμε την εποχή του φθινοπώρου με τα τεράστια πολύχρωμα άνθη. Υπάρχει και η άγρια αμαρυλλίδα με τα ροζ λουλούδια που συναντάμε στις αυλές των γιαγιάδων και των παππούδων μας, την περίφημη μπελαντόνα, που φυτεύεται την άνοιξη και ανθίζει στα τέλη του καλοκαιριού.
TIP: Πριν την φυτέψετε, ψαλιδίστε τις ξεραμένες άκρες στις ρίζες του βολβού. Έτσι θα βοηθήσουμε τον βολβό να απορροφήσει πιο γρήγορα νερό.
Φρέζια
Ένας από τους δημοφιλέστερους βολβούς φθινοπωρινής φύτευσης που χαρίζει την υπέροχη ανθοφορία του στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Είναι φυτό με πλούσιο άρωμα και τα άνθη των φυτών είναι διπλό και το ύψος τους μπορεί να φτάσει τα 30cm. Φυτεύονται το φθινόπωρο και την άνοιξη. Στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου οι βολβοί διατηρούνται και για την επόμενη σεζόν. Η φρέζια προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις. Ποτίζεται καθόλη την καλλιεργητική περίοδο. Τα άνθη της διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι ιδανικές για ζαρντινιέρες, γλάστρες, εξώστες, κήπους και εξωτερικούς χώρους κτιρίων. Τα άνθη τους εάν τα κόψεις διατηρούνται αρκετό καιρό στο βάζο και επίσης και το άρωμα τους.
Τουλίπα
Οι βολβοί της τουλίπας όταν φυτευτούν χρειάζονται 3 μήνες περίπου για να ανθίσουν. Βολβώδες φυτό με εντυπωσιακό άνθος σε σχήμα κυπέλλου. Μεγάλη ποικιλία χρωμάτων μπλε, λευκά, κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί ακόμα και μαύρα! Υπάρχουν επίσης πανέμορφες δίχρωμες τουλίπες με συνδυασμούς χρωμάτων. Πρόκειται για ένα πολυετές ποώδες φυτό ιδανικό για κομμένο λουλούδι σε βάζο. Όταν ανθίζει από το κέντρο των φύλλων βγαίνει ένας μακρύς βλαστός μπορεί να φτάσει τα 50 εκατοστά και φέρει στην κορυφή του ένα μεγάλο άνθος. Υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και σε διαφορετικά σχήματα και μεγέθη με αμέτρητους συνδυασμούς χρωμάτων για να επιλέξουμε, με διπλά πέταλα.
Υάκινθος ή Ζουμπούλι
Βολβώδες φυτό με μεθυστικό άρωμα και εντυπωσιακό χρώμα. Όταν ανθίζει μπορεί να φτάσει τα 25-30 εκατοστά, αναπτύσσοντας 4 έως 6 φύλλα μακριά, λογχοειδή με πράσινο χρώμα. Τα άνθη είναι μικρά με μέγεθος 2 – 2,5 cm και αναπτύσσονται πολλά μαζί γύρω από το στέλεχος, σχηματίζοντας πυκνές ταξιανθίες. Είναι ο βολβός ο οποίος ανθίζει πιο γρήγορα από όλους τους Φθινοπωρινούς βολβούς. Το ζουμπούλι είναι ένας βολβός πολύ ευαίσθητος στο νερό για αυτό θέλει προσοχή στο πότισμα. Όπως αναφέραμε πιο πάνω είναι από τους βολβούς τους οποίους καλλιεργούνται μέσα στο νερό.
Νάρκισσος
Ο νάρκισσος είναι ένα εντυπωσιακό βολβώδες φυτό που φυτεύεται μέσα στο φθινόπωρο και ανθίζει στα τέλη του χειμώνα ή μέσα στην άνοιξη. Με καταγωγή από τη Μεσόγειο, ο νάρκισσος διαθέτει πλούσια ανθοφορία με όμορφα λουλούδια σε σχήμα τρομπέτας, που ξεπροβάλλουν πάνω σε λεπτούς μίσχους μέσα από τα στενόμακρα φύλλα. Ο νάρκισσος έχει πολλά διαφορετικά είδη και ποικιλίες. Στον ελληνικό χώρο, υπάρχουν αρκετά είδη, αλλά το πιο γνωστό είναι το μανουσάκι, το οποίο έχει φανταστικό άρωμα .Φτάνει σε ύψος 30-40 εκατοστών, και σχηματίζει ομάδα περίπου 10 λευκών λουλουδιών με κίτρινο στο κέντρο.
Ίριδα
Η ίριδα είναι ένα βολβώδες φθινοπωρινό φυτό που μας εντυπωσιάζει με τα μαγευτικά της λουλούδια τα οποία ξεχωρίζουν για την λεπτότητα και την ελκυστική τους εμφάνιση. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία χρωμάτων μπλε, λευκά, κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί ακόμα και μαύρα, όπως και δίχρωμες ποικιλίες. Στον ελληνικό χώρο μπορούμε να βρούμε άγρια ενδημικά είδη που δεν συναντάμε πουθενά αλλού στον κόσμο. . Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως, στην ελληνική μυθολογία, η Ίριδα ήταν η θεά του ουράνιου τόξου.
Κρόκος
Ο κρόκος είναι ένα βολβώδες φυτό, με έντονα χρώματα, το ύψος του οποίου μπορεί να φτάσει τα 0,10 m. Διαθέτει φύλλωμα που θυμίζει γρασίδι και εντυπωσιακά λουλούδια σε κυπελλοειδές σχήμα. Αποτελεί εξαιρετική επιλογή για φύτευση σε παρτέρια ανάμεσα από καλλωπιστικούς θάμνους και δέντρα, ενώ μπορεί να φυτευτεί και σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ο κρόκος ευδοκιμεί σε γόνιμα και στραγγιζόμενα εδάφη που δεν κρατάνε νερό. Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, ο βολβός του κρόκου σαπίζει. Προτιμάμε να φυτεύουμε τον κρόκο σε μέρη με ηλιοφάνεια για να εξασφαλίσουμε πλούσια ανθοφορία. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του κρόκου είναι ότι τα λουλούδια του κλείνουν κατά την διάρκεια της νύχτας και όταν επικρατούν συννεφιασμένες μέρες. Είδη κρόκου υπάρχουν πολλά, αλλά υπάρχει ένα είδος το οποίο είναι γνωστό στην Ελλάδα και όχι μόνο. Αυτός ονομάζεται κρόκος Κοζάνης ή σαφράν. Ένα χαρακτηριστικό του κρόκου που καλλιεργείται εκτεταμένα στην περιοχή της Κοζάνης είναι το κόκκινο στίγμα του λουλουδιού, το οποίο δίνει το περιζήτητο μπαχαρικό σαφράν. Το σαφράν ή ζαφορά χρησιμοποιείται σε διάφορες συνταγές μαγειρικής δίνοντας στο φαγητό ένα χρυσοκίτρινο χρώμα και μοναδική γεύση.
Φριτιλάρια
Μονόχρωμο, βολβώδες φυτό φθινοπωρινής φύτευσης, το ύψος του οποίου μπορεί να φτάσει τα 0,75 m. Φυτό το οποίο κρατάει με τα χρόνια το φύλλωμα του και γίνεται ένας πολύ όμορφος θάμνος.
Ανεμώνη
Μονόχρωμο βολβώδες φυτό φθινοπωρινής φύτευσης, το ύψος του οποίου μπορεί να φτάσει τα 0,10 m. Την ανεμώνη, τη θαυμάζουμε ως άγριο λουλούδι στην εξοχή στα τέλη του χειμώνα και συχνά το συναντάμε φυτεμένο σε κήπους και γλάστρες. Ιδιαίτερα δημοφιλής είναι η ελληνική ποικιλία ανεμώνης που κάνει μικρά πολυάριθμα άνθη σε μπλε χρώμα που θυμίζουν μαργαρίτες, ενώ υπάρχουν ειδικές ποικιλίες ανεμώνης που καλλιεργούνται για τα κομμένα λουλούδια τους και πωλούνται σε μπουκέτα για το βάζο.
Νεραγκούλες
Η νεραγκούλα φυτεύεται με κονδύλους την εποχή του φθινοπώρου για να μας χαρίσει τα υπέροχα λουλούδια της μέσα στην άνοιξη. Οι κονδυλόμορφες ρίζες της, μάλιστα, ξεχωρίζουν για το χαρακτηριστικό σχήμα τους που μοιάζει με πόδια χταποδιού. Επίσης τα λουλούδια της νεραγκούλας μπορούν να διατηρηθούν σε βάζο για αρκετό χρονικό διάστημα αφού τα κόψουμε.
Κυκλάμινο
Τα κυκλάμινα, έχουν μεγάλη ανθοφορία, δεν απαιτούν πολύ νερό, προτιμούν σκιερές θέσεις και με τις ιδανικές συνθήκες μπορεί ακόμη και να διατηρήσουν το φύλλωμά τους όλο το χρόνο. Στην χώρα μας υπάρχουν κα τα άγρια κυκλάμινα όπου κάνουν την εμφάνιση τους στα πιο απόκρημνα μέρη, ανάμεσα σε σχισμές βράχων ή κάτω από μεγάλα δέντρα που τα προστατεύουν από το φως του ήλιου, καθώς αγαπούν την υγρασία και τη δροσιά. Έτσι μια ωραία ιδέα θα ήταν, να φυτεύατε κυκλάμινα σε διάφορα χρώματα κάτω από ένα ψηλό δέντρο του κήπου σας και έτσι θα έχουμε κάνει το πρώτο βήμα για να δημιουργήσουμε μία φυσική πανδαισία χρωμάτων.
Παρθενόκρινος ή Κρίνος της Παναγίας
Παρθενόκρινος είναι από τα πιο αγαπημένα βολβώδη λουλούδια του φθινοπώρου, που μας χαρίζουν μεγάλα και εντυπωσιακά κρίνα και ένα υπέροχο άρωμα. Ο κρίνος της Παναγίας είναι ένα είδος λίλιουμ που φτάνει σε ύψος το ένα μέτρο και ξεχωρίζει για τα μεγάλα λευκά ή λευκοκίτρινα άνθη. Έχει συνδεθεί με την χριστιανική γιορτή του Ευαγγελισμού, ως χριστιανικό σύμβολο αγνότητας και αθωότητας. Ο πρώτες αναφορές του παρθενόκρινου ως θρησκευτικό σύμβολο καταγράφονται σε τοιχογραφίες από την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού.
Τέλος, θα σας πω για τον πολλαπλασιασμό των βολβών και ένα μικρό tip για να έχετε κάθε χρόνο ένα όμορφο κήπο από Φθινοπωρινούς βολβούς.
Πολλαπλασιασμός των βολβών
Οι βολβοί πολλαπλασιάζονται κάθε χρόνο δημιουργώντας πολύ μικρά βολβίδια γύρω από τον κεντρικό βολβό. Έτσι, όταν τελειώνει η ανθοφορία τους γίνεται η αφαίρεση των βολβιδίων που αναπτύσσονται γύρω από τον μητρικό βολβό. Οι νέοι βολβοί φυτεύονται την περίοδο του φθινοπώρου σε γλαστράκια ή στον κήπο για να μας δώσουν νέα λουλούδια την επόμενη άνοιξη.
TIP: Αποσύρουμε τους βολβούς από τις γλάστρες, τους αφήνουμε να αφυδατωθούν και τους αποθηκεύουμε σε ψυχρό και σκοτεινό μέρος μέχρι την επόμενη φθινοπωρινή φύτευση χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να σαπίσουν μέσα στην γλάστρα μας ή τον κήπο μας από την περίσσια υγρασία.
