Φθινοπωρινοί Ψεκασμοί Της Ελιάς
Οι φθινοπωρινοί ψεκασμοί είναι πολύ σημαντικοί με βάση ότι αυτή την εποχή την θεωρούμε ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδος μόλυνσης, λόγο των βροχοπτώσεων και σε συνδυασμό με την αύξηση της υγρασίας και την πτώση της θερμοκρασίας δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη μυκήτων και ασθενειών. Λόγω αυτών των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν αυτή την περίοδο, οι ελαιοπαραγωγοί θα πρέπει να προβούν σε ψεκασμό με κάποιο εγκεκριμένο σκεύασμα για την προστασία των δέντρων τους.
Πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για τους ψεκασμούς που πρέπει να κάνουμε την φθινοπωρινή περίοδο, θα μιλήσουμε για ένα μύθο ως προς την ελιά. Ο μύθος λέει ότι, η καλλιέργεια της ελιάς είναι η πιο εύκολη καλλιέργεια που υπάρχει, το μόνο που έχει να κάνει ο καλλιεργητής είναι στο τέλος του φθινοπώρου να πάει να συγκομίσει τον καρπό και να κλαδέψει και στην συνέχεια να κάψει ή να μαζέψει τα κλαδιά. Όλα τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει η φύση, καθώς η ελιά είναι ένα πάρα πολύ δυνατό και ευπροσάρμοστο δέντρο, και λόγο ότι είναι προσαρμοσμένη στα εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά της Ελλάδος, δεν χρειάζεται καμία άλλη καλλιεργητική φροντίδα. Αυτός ο μύθος δεν ισχύει βεβαίως και διατυπώνεται από αρκετούς ανθρώπους που θεωρούν ότι το δέντρο είναι υποχρεωμένο να παράξει έναν πολύ καλό ποιότητας καρπό χωρίς να ασχοληθεί καθόλου ο άνθρωπος. Ακόμα και με τις ιδανικές για την ελαιόδεντρο εδαφοκλιματικές συνθήκες της χώρας μας, είναι δυστυχώς πάρα πολλοί οι παράγοντες που απειλούν την υγεία και φυσιολογία του δέντρου και την ποιότητα και την ποσότητα του καρπού που θα συλλέξουμε. Οι παράγοντες αυτοί είναι ασθένειες, έντομα, ξαφνικές αλλαγές στη θερμοκρασία, υγρασία, τροφοπενίες αλλά και βακτήρια που ευνοούνται από τομές (κλαδέματα) που κάνουμε στο δέντρο, αυτά όλα όμως μπορούν να αντιμετωπιστούν ΜΟΝΟ με ψεκασμούς. Για να αντιμετωπιστούν αυτοί οι παράγοντες και να κάνουμε σωστούς ψεκασμούς με κατάλληλα σκευάσματα θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση και συζήτηση με το γεωπόνο της περιοχής.
Παρακάτω θα παρουσιάσουμε κάποιες πρακτικές ψεκασμών που χρησιμοποιούνται κατά την φθινοπωρινή περίοδο, για να φτάσουμε σε ένα όμορφο αποτέλεσμα για τον ελαιώνα μας αλλά και μελλοντικά να αποφύγουμε τυχόν τροφοπενίες, μύκητες και έντομα.
Ένας από τους ποιο σημαντικούς ψεκασμούς του φθινωπόρου για την ελιά είναι ο ψεκασμός με εντομοκτόνα σκευάσματα κατά του δάκου, αλλά για αυτούς του ψεκασμούς θα μιλήσουμε σε άλλο άρθρο στο οποίο θα εξηγούμε πιο αναλυτικά για την καταπολέμηση του δάκου με την μέθοδο του ψεκασμού.
Ωστόσο σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τους ψεκασμούς που αφορούν μύκητες και για τους πολύ σημαντικούς ψεκασμούς ΒΟΡΙΟΥ και ΚΑΛΙΟΥ.
Θα ξεκινήσουμε να αναλύουμε, όσο αναφορά τους ψεκασμούς κατά των μυκήτων οι οποίοι γίνονται κατά κύριο λόγο μετά την διαδικασία της συγκομιδής και συνεχίζονται μέχρι να ολοκληρωθεί ο κύκλος τους. Οι κυριότεροι μυκητολογικές ασθένειες της ελιάς είναι το γλοιοσπόριο, το κυκλοκόνιο, η καρκίνωση, η κερκοσπόρα και η καπνιά.
ΓΛΟΙΟΣΠΟΡΟΙΟ(ΠΑΣΤΕΛΛΑ)
Είναι μυκητολογική ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τους καρπούς όταν πλησιάζουν στην ωρίμανση ή όταν είναι ώριμοι, προκαλώντας χαρακτηριστική σήψη. Τα τελευταία έτη η ασθένεια παρουσιάζει σημαντική επέκταση σε πολλές περιοχές που δεν αντιμετώπιζαν παλιότερα πρόβλημα και προκαλεί σοβαρές ζημιές στα ελαιόδεντρα και σημαντική απώλεια της παραγωγής. Η προσβολή των καρπών κάνει την εμφάνιση της σε ένα σημείο της επιφάνειας με κηλίδα η οποία εξαπλώνεται ταχύτητα σε όλη την επιφάνεια του καρπού. Οι καρποί που προσβάλλονται είτε πέφτουν στο έδαφος είτε παραμένουν στο δένδρο , μετατρέπονται σε μούμιες. Στα φύλλα εμφανίζονται καστανόχρωμες κηλίδες που αρχίζουν από τη κορυφή του ελάσματος και συχνά καλύπτουν μέχρι το μισό περίπου του ελάσματος. Οι πράσινοι καρποί της ελιάς εμφανίζουν αντοχή στις μολύνσεις και γίνονται ευάλωτοι μόνο όταν αποκτήσουν το ιώδες χρώμα. Ο μύκητας αυτός αναπτύσσεται σε όλες τις θερμοκρασίες μεταξύ 10 – 25οC. Η ευνοϊκότερη θερμοκρασία για την ανάπτυξη του παρατηρείται στους 25οC. Καμία ανάπτυξη δεν έχουμε στους 0οC και ελάχιστη 29οC. Τα σπόρια τα οποία αποτελούν τα μολύσματα για τις αρχικές μολύνσεις προέρχονται από τους προσβεβλημένους καρπούς και φύλλα του παρελθόντος έτους επί του εδάφους ή επί των δένδρων. Η κυριότερη πηγή μολυσμάτων όμως είναι οι καρποί.
Για την καταπολέμηση του χρειάζονται εντατικοί-προληπτικοί ψεκασμοί. Ο ψεκασμός της ελιάς με σκευάσματα χαλκού λίγο πριν την άνθιση κατά την περίοδο της άνοιξης, καθώς και στις αρχές του φθινοπώρου όταν όταν ο καρπός της ελιάς αρχίζει να ωριμάζει, ενισχύει την προστασία των ελαιόδεντρων από την ασθένεια του γλοιοσπόριου. Σε συνθήκες έντονης προσβολής από γλοιοσπόριο την περίοδο του φθινοπώρου θα πρέπει να γίνεται και ένας δεύτερος φθινοπωρινός ψεκασμός περίπου 2 βδομάδες μετά τον πρώτο ψεκασμό.
ΚΥΚΛΟΚΟΝΙΟ
Τo χαρακτηριστικό σύμπτωμα του μύκητα είναι η εμφάνιση κηλίδων στην επάνω επιφάνεια των φύλλων της ελιάς, που προκαλεί έντονη και πρόωρη φυλλόπτωση των ελαιόδεντρων που έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική εξασθένισή τους. Οι μολύνσεις γίνονται φθινόπωρο και άνοιξη, με μεγαλύτερη ένταση το φθινόπωρο που θεωρείται κρίσιμη περίοδος λόγο της πτώσης της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με βροχερό ή πολύ υγρό καιρό ευνοούν νέες μολύνσεις και εξάπλωση της ασθένειας. Οι πιο ευαίσθητες ποικιλίες είναι Θρουμπολιά, Άμφισσας και η Καλαμών.
Για την καταπολέμηση της ασθένειας εκτελούνται προληπτικοί ψεκασμοί των δένδρων με κατάλληλα χαλκούχα σκευάσματα. Σε ελαιώνες που επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες μολύνσεων (αυξημένη υγρασία, πυκνή φύτευση) και σε συνδυασμό με ευπαθείς ποικιλίες συστήνεται άμεσα προληπτικός ψεκασμός με χαλκούχα ή άλλα εγκεκριμένα μυκητοκτόνα. Ο ψεκασμός μπορεί να γίνει αμέσως μετά τη μολυσματική βροχόπτωση γιατί ο μύκητας είναι ενεργός ακόμη και μετά από 2-3 ημέρες από την πραγματοποίηση της μόλυνσης. Ο ψεκασμός θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από 15-20 ημέρες εφόσον συνεχίζουν να επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες για την ασθένεια. Τέλος ένας ψεκασμός πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε πριν και μετά την συγκομιδή. Σε περιοχές όπου η σχετική υγρασία είναι πολύ υψηλή την άνοιξη και το καλοκαίρι γίνονται τρείς ή και τέσσερις ψεκασμοί τον χρόνο (δύο την άνοιξη και δύο το φθινόπωρο), σε διάστημα μεταξύ των δύο ψεκασμών κάθε εποχής 15-20 ημέρες. Συνίσταται επίσης η πραγματοποίηση κλαδέματος, δηλαδή, αραίωσης της κόμης μετά τη συγκομιδή, με σκοπό τη βελτίωση του αερισμού και του φωτισμού στο εσωτερικό των δέντρων, ειδικά σε ελαιώνες με πυκνή φύτευση.
ΚΑΡΚΙΝΩΣΗ
Πολύ σοβαρή ασθένεια της ελιάς που οφείλεται σε βακτήριο, την οποία μπορείς να την παρατηρήσεις πολύ εύκολα πάνω στο δέντρο της ελιάς λόγο των σχηματισμών εξογκωμάτων( καρκινώματα) στα κλαδιά της ελιάς. Μολύνσεις γίνονται σε όλη τη διάρκεια του έτους εφόσον ο καιρός είναι υγρός ή βροχερός και υπάρχουν πληγές που αποτελούν τα σημεία εισόδου του παθογόνου. Νέες μολύνσεις προκαλούνται μετά από ράβδισμα, κλάδεμα, παγετό, χαλάζι ή δυνατό άνεμο. Για αυτό το λόγο αποφεύγουμε το ράβδισμα και το κλάδεμα των δέντρων με υγρό και βροχερό καιρό. Τα προσβεβλημένα με όγκους κλαδιά και βραχίονες πρέπει να αφαιρούνται, να απομακρύνονται. Επίσης τα εργαλεία κλαδέματος να απολυμαίνονται συστηματικά( δηλαδή, σε κάθε που τελειώνουμε το κλάδεμα θα πρέπει να κάνουμε απολύμανση των εργαλείων) σε διάλυμα 5% σε οινόπνευμα ή χλωρίνη.
Για την καταπολέμηση τους συστήνονται, προληπτικοί ψεκασμοί με εγκεκριμένα χαλκούχα σκευάσματα αμέσως μετά τη συγκομιδή και το κλάδεμα και επίσης σε μεγάλες τομές θα πρέπει να γίνεται επάλειψη με πάστα εμβολιασμού.
ΚΕΡΚΟΣΠΟΡΑ
Μυκητολογική ασθένεια που εκδηλώνεται με σοβαρή πρόωρη φυλλόπτωση. Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων εμφανίζεται σκούρος γκρίζος μεταχρωματισμός που μοιάζει με καπνιά. Στα φύλλα η ασθένεια εκδηλώνεται με την εμφάνιση χλωρωτικών περιοχών, οι οποίες στη συνέχεια εξελίσσονται, σε μεγάλη έκταση σε νεκρωτικές. Μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας έχουν οι ελαιώνες που βρίσκονται σε περιοχές με πολύ υγρασία και ελαιοπερίβολα που έχουν ανεπαρκή αερισμό. Προτείνονται καλλιεργητικά μέτρα όπως αναφέρονται στο κυκλοκόνιο.
ΚΑΠΝΙΑ
Είναι μύκητας που αναπτύσσεται κυρίως πάνω σε μελιτώματα κοκκοειδών. Κλάδοι, βλαστοί και φύλλα καλύπτονται από λεπτό μαύρο στρώμα με καρποφορίες του μύκητα και στη συνέχεια προκαλείται εξασθένιση. Οι φθινοπωρινοί ψεκασμοί για τις μυκητολογικές ασθένειες της ελιάς μπορούν να καταπολεμήσουν και την καπνιά.
Στην συνέχεια θα μιλήσουμε για ψεκασμούς που αφορούν 2 βασικά θρεπτικά στοιχεία της ελιάς, αυτό είναι το Κάλιο και το Βόριο. Αυτά τα δυο στοιχεία τα εφαρμόζουμε διαφυλλικά κατά κύριο λόγο το Φθινόπωρο.( εννοείται πως μπαίνουν και την Άνοιξη, αλλά συνήθως σε κοκκώδες μορφή). Η παραγωγή της ελιάς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την λίπανσή της, όπως η ποσότητα και η ποιότητα της παραγωγής. Για αυτό τον λόγο γίνεται ο εφοδιασμό της με θρεπτικά στοιχεία.
ΚΑΛΙΟ
Ένα από τα κύρια θρεπτικά στοιχεία, το κάλιο κατέχει ιδιαίτερη θέση από πλευράς σπουδαιότητας στην θρέψη της ελιάς. Αυτό το συμπέρασμα προέρχεται τόσο από την συχνότητα εμφάνισης της τροφοπενίας καλίου όσο και από τον υπολογισμό των αφαιρούμενων ποσοτήτων καλίου ετησίως, από τον συγκομισμένο καρπό και το κλάδεμα (φύλλων, βλαστών). Η Φθινοπωρινοί ψεκασμοί γίνονται για τους εξής σημαντικούς λόγους:
1. Αυξάνει το βάρος του καρπού, μέσω της αύξησης των σάρκας και της περιεκτικότητας σε λάδι.
2. Αυξάνει την παραγωγή
3. Βελτιώνει την ποιότητα του ελαιόλαδου
4. Αυξάνει το ποσοστό της σάρκας στον καρπό
5. Προσδίδει ένα βαθμό ανθεκτικότητας σε αβιοτικούς παράγοντες(ψύχος)
Το κάλιο αυξάνει την περιεκτικότητα σε λάδι και η καλιούχος λίπανση βοηθάει στην ωρίμανση του καρπού.
ΒΟΡΙΟ
Το βόριο είναι το ιχνοστοιχείο με τη σημαντικότερη επίδραση στην παραγωγή της ελιάς. Μαζί με το ασβέστιο ενισχύει τη δομή των κυτταρικών τοιχωμάτων, ενώ σε συνδυασμό με τον ψευδάργυρο αποτελούν ζωτικής σημασίας ιχνοστοιχεία για καλή άνθηση, επικονίαση και καρπόδεση. H καλλιέργεια της ελιάς, εκτός από τα βασικά θρεπτικά στοιχεία λίπανσης που απαιτεί (άζωτο, φώσφορο, κάλιο) έχει και την ανάγκη ιχνοστοιχείων. Ο διαφυλλικός ψεκασμός των ελαιόδεντρων με υγρό λίπασμα βορίου γίνεται και κατά την περίοδο της καρπόδεσης της ελιάς, καθώς είναι το πιο κρίσιμο στάδιο κατανάλωσης βορίου. Η επανάληψη 2-3 ψεκασμών με λίπασμα βορίου ανά 15-20 μέρες την περίοδο του Φθινοπώρου είναι πιο αποτελεσματικές από ένα μεμονωμένο ψεκασμό βορίου με υψηλότερη συγκέντρωση, λόγω δυσκινησίας του βορίου στα φύλλα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η καλλιέργεια της ελιάς, είναι από τις πιο σημαντικές καλλιέργειες στην Ελλάδα και είναι μια αρκετά απαιτητική καλλιέργεια. Όσο μεγαλύτερη περιποίηση της κάνουμε, τόσο αποδοτικό και ποιοτικό καρπό θα μας δώσει.
