Οι κατσαρίδες είναι ίσως το πιο κοινό παράσιτο που απαντάται στις οικίες, στα εστιατόρια και σε πολλές άλλες κατασκευές. Οι κατσαρίδες, με την παρουσία τους και μόνο, είναι αποκρουστικές και δυσάρεστες σε πολλούς ανθρώπους. Είναι επίσης ικανές να μεταδώσουν παθογόνους οργανισμούς όπως βακτήρια που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση. Πρόσφατα, οι κατσαρίδες φάνηκε να αποτελούν την δεύτερη αιτία αλλεργιών σε πολλούς ανθρώπους μετά την οικιακή σκόνη.
Τα σημαντικότερα είδη είναι:
Γερμανική (Blattella germanica)
Η πιο κοινή κατσαρίδα που προσβάλλει τα σπίτια και γενικότερα χώρους ανθρώπινης δραστηριότητας είναι η γερμανική κατσαρίδα (Blattella germanica), οι λεγόμενες και ως ‘ξανθιές’ ή ‘ψιλό κατσαριδάκι’ .
Οι ενήλικες έχουν χρώμα ανοιχτό καφέ με δύο σκοτεινές λωρίδες ακριβώς πίσω από το πίσω μέρος του κεφαλιού και μεγεθος 12–15 χιλιοστά σε ενήλικη φάση.
Οι ανώριμες κατσαρίδες (ονομάζονται νύμφες) θα περάσουν από επτά στάδια της ανάπτυξης και είναι πιο σκούρες στο χρώμα. Χρειάζονται νερό, τροφή, ζέστη και καταφύγιο για να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν.Είναι νυκτόβια πλασματα. Αποφεύγουν το φως και κρύβονται από αυτό.Αν έχετε παρατηρήσει μικρές κατσαρίδες στην κουζίνα τότε πρόκειται 99% για αυτό το είδος.
Οι γερμανικές κατσαρίδες μπορούν να μεταφερθούν σε ενα σπίτι κρυμένες σε κουτιά, τσάντες που χρησιμοποιούνται έπιπλα, συσκευές, κιβώτια κ.α.. Μερικές φορές όταν ο καιρός είναι ζεστός μπορούν να μεταναστεύουν από τα γειτονικά σπίτια.
Σε πολυκατοικίες οι γερμανικές κατσαρίδες μπορεί να εξαπλωθούν από διαμέρισμα σε διαμέρισμα, από σκουπίδια στο περιβάλλοντα χώρο, από κοινόχρηστους χώρους όπως πλυσταριά, λεβητοστάσια, αποθηκευτικούς χώρους, και άλλες κοινόχρηστες εγκαταστάσεις.
Τρώνε τα πάντα ωστόσο έχουν μια προτίμηση σε αμυλούχες και ζαχαρούχες τροφές.
Πού κρύβονται οι γερμανικές κατσαρίδες;
Οι κατσαρίδες κρύβονται οπουδήποτε μπορούν να βρουν το σκοτάδι, τη ζεστασιά, λίγη υγρασία, στέγη και φαγητό. Οι κύριες κρυψώνες βρίσκονται στην κουζίνα σε ντουλάπια, κάτω από τους νεροχύτες , σε συρτάρια και σακούλες.
Άλλα καταφύγια και μέρη όπου αρέσκονται να κυκλοφορούν είναι: κάτω από κουρτίνες, σε συσκευασίες από τροφές , σε διάφορες χαραμάδες και τρύπες, σε τσάντες, σωληνώσεις, βιβλία, μεντεσέδες, φούρνοι, πίσω από επενδύσεις ξύλου ή πλακάκια, σκούπες, διακόπτες, κουφώματα, ντουλάπες, νεροχύτες, παλιές εφημερίδες, σκουπίδια, εμπορευματοκιβώτια, σώματα καλοριφέρ, ηλεκτρικούς πίνακες, φούρνοι μικροκυμάτων, πίσω και κάτω από ψυγεία και πλυντήρια ρούχων, πίσω από καθρέφτες, μέσα σε βαλίτσες κτλ.
Ανατολική (Blatta orientalis)
Έχουν σκούρο καφέ χρώμα, σχεδόν μαύρο και μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις Γερμανικές. Προτιμά συνήθως σκοτεινά και υγρά μέρη όπως υπόγεια, μπάνια, κελάρια, φρεάτια, σκουπίδια, αποχετεύσεις, αποθήκες, λεβητοστάσια, κτλ. Εισέρχονται και σε σπίτια μέσω αποχετεύσεων ακόμα και σε ψηλούς ορόφους, κάτω από πόρτες, από μεταφορά πραγμάτων κτλ.
Είναι παμφάγο.
Προτιμά κυρίως αμυλώδεις τροφές αλλά και σακχαρούχες ύλες, καθώς και τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Χρειάζονται πολλή υγρασία και δεν αντέχουν χωρίς νερό πάνω από δύο εβδομάδες. Μπορεί να τραφεί επίσης με χαρτί και νεκρή οργανική ύλη. Καταπολεμούνται κυρίως με ψεκασμούς με εντομοκτόνα.
Αμερικανική (Periplaneta americana)
Ανοιχτό καφέ-κόκκινο γυαλιστερό χρώμα, πιο μεγάλες σε μέγεθος από τα άλλα είδη.
Κυρίως τις συναντάμε σε υπόγεια, σε φρεάτια ή σε σωλήνες αποχετεύσεων και υπονόμους. Σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να πετάξει.
Είναι παμφάγες και έχουν τις ίδιες προτιμήσεις με τις άλλες κατσαρίδες. Τα θηλυκά γεννούν έως 15 κάψουλες σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Κάθε θήκη περιέχει 6–28 αυγά τα οποία εκκολάπτονται σε 1-2 μήνες.
Οι κατσαρίδες αυτές επειδή κυκλοφορούν και ζουν σε μέρη αρκετά βρώμικα όπως αποχετεύσεις, φρεάτια κτλ μεταφέρουν πάνω τους πολλά μικρόβια γεγονός που τις καθιστά επικίνδυνες για την υγεία μας εάν βρεθούν στο σπίτι μας. Επίσης μολύνουν αρκετά με τα περιττώματα τους τους χώρους μας καθώς σε αυτά περιέχονται αλλεργιογόνες ουσίες.
Οι αμερικανικές κατσαρίδες μετακινούνται σε εσωτερικούς χώρους όταν συναντούν έλλειψη τροφίμων ή σημαντική αλλαγή στο κλίμα. Γενικά, οι αμερικανικές κατσαρίδες προτιμούν ζεστά, υγρά και σκοτεινά περιβάλλοντα με θερμοκρασίες μεταξύ 20 και 30 βαθμών Κελσίου.
Συχνά εισέρχονται σε κλειστούς χώρους από το σύστημα αποχέτευσης ή περιστασιακά μεταναστεύουν από άλλες δομές, χωματερές κλπ.
Οι αμερικανικές κατσαρίδες είναι ιδιαίτερα συχνές σε εμπορικά κτίρια όπως εστιατόρια, αρτοποιεία, παντοπωλεία, μονάδες επεξεργασίας τροφίμων, νοσοκομεία κ.λ.π., όπου συνήθως μολύνουν χώρους αποθήκευσης τροφίμων και προετοιμασίας φαγητού, λεβητοστάσια, σωληνώσεις και υπόγεια. Μόλις βρεθούν σε μια κατοικία, οι αμερικανικές κατσαρίδες συνήθως μπαίνουν στην κουζίνα, στο μπάνιο, στο υπόγειο ή στο δωμάτιο πλυντηρίων, αναζητώντας τρόφιμα και νερό.
Κατσαρίδα με καστανές ταινίες (Supella longipalpa)
Λίγο πιο μεγάλη και σκουρόχρωμη (χρώμα καστανό) από τις Γερμανικές κατσαρίδες. Υπάρχουν σε μέρη όπου συναντάμε και την γερμανική κατσαρίδα.
Μπορεί ακόμα να βρεθεί πίσω από βιβλία σε βιβλιοθήκες ή ακόμα και πίσω από τις ταπετσαρίες τοίχου τρώγοντας την κόλλα. Σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να πετάξει. Είναι παμφάγες, συμπεριφέρονται όπως οι Γερμανικές κατσαρίδες και εξολοθρεύονται όπως αυτές.
Μήκος σώματος 10-15mm.
Χρώμα καστανοκίτρινο με ανοιχτοκαστανές ταινίες κατά μήκος του σώματος κα ανεπτυγμένες πτέρυγες. Τρέχουν πολύ γρήγορα.
Κύκλος ζωής 7 μήνες περίπου.
Τα θηλυκά παράγουν 10-14 ωοσάκους και ο καθένας περιέχει 10-18 αυγά. Είναι νυκτόβιες και τις συναντάμε σε υπόγεια, αποχετεύσεις, ντουλάπια, φρεάτια, κουζίνες. Είναι παμφάγες.
Η παρουσία τους γίνεται αντιληπτή από τους απορριφθέντες μικρούς ωοσάκους σε σχισμές και ρωγμές και από τα περιττώματα υπό μορφή κηλίδων.
Οι κατσαρίδες τυπικά γίνονται αντιληπτές στα σπίτια αφού εισβάλουν μέσα σε αυτά. Όταν οι κατσαρίδες γίνονται αντιληπτές είναι ικανές για αναπαραγωγή αρκετών χιλιάδων απογόνων το χρόνο.
Οι κατσαρίδες προτιμούν να ζουν όπου υπάρχει φαγητό, ζέστη και υγρασία. Η αποχέτευση είναι ένας σημαντικός τομέας στην προστασία και στον έλεγχο. Άδεια μπουκάλια, χάρτινες συσκευασίες και σακούλες δεν θα πρέπει να συσσωρεύονται. Οι συσκευασίες των φαγητών θα πρέπει να σφραγίζονται και τυχόν ψίχουλα ή διαρροές θα πρέπει να καθαρίζονται.
Τι Σημαίνει Ανθεκτικότητα;
Η ανθεκτικότητα εμφανίζεται όταν ο πληθυσμός των παρασίτων υφίστατο μια κληρονομική αλλαγή σαν αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενης κακής χρήσης των εντομοκτόνων ουσιών. Κάποια εντομοκτόνα δεν μπορούν να ελέγξουν εξολοκλήρου τους πληθυσμούς, εάν τα παράσιτα είναι εγκλιματισμένα να επιβιώνουν μέσω της αποστροφής ή της φυσικής ανθεκτικότητας.
Όταν αυτές οι κατσαρίδες αναπαράγονται, κληροδοτούν αυτά τα χαρακτηριστικά στους απογόνους. Ολόκληρος ο πληθυσμός μπορεί τελικά να αποκτήσει ανθεκτικότητα στα εντομοκτόνα. Οι γερμανικές κατσαρίδες ενδέχεται να αναπτύσσουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από οποιαδήποτε άλλα είδη κατσαρίδας εξαιτίας του μικρού βιολογικού της κύκλου και του μεγάλου αριθμού των απογόνων (Δυναμική του πληθυσμού).
Κατσαρίδες και άνθρωπος
Στις δυτικές χώρες ο όρος “κατσαρίδα” συνήθως συνδέεται με ανθυγιεινές καταστάσεις. Πολλά είδη βλαττοειδών δεν σχετίζονται με αυτά τα βλαβερά είδη. Δυστυχώς τουλάχιστον το είδος Ectobius duscei εξαφανίστηκε τελείως γιατί ο άνθρωπος κατέστρεψε τους φυσικούς οικοτόπους του. Σε άλλες κοινωνίες οι κατσαρίδες αποτελούν μέρος της τροφής.
Η Opistoblatia orientalis χρησιμοποιείται στη λαϊκή κινέζικη ιατρική. Πολλά είδη παίζουν σπουδαίο ρόλο ως πειραματόζωο στις επιστήμες. Ιδιαίτερα η Gromphadorhina portentosa είναι δημοφιλής ως κατοικίδιο ζώο. Πέρα από αυτές τις εξωτικές περιπτώσεις ο πιο σπουδαίος ρόλος των κατσαρίδων είναι πως μπορούν να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία.
Τα προϊόντα υγειονομικής σημασίας χρησιμοποιούνται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους οπου κατοικούν άνθρωποι και δεσποζομενα ζώα , βιομηχανίες τροφίμων , αποθηκευτικούς χώρους και κάδους απορριμμάτων.
Οσον αφορά τη χρήση τους σε ειδικές περιπτώσεις όπως (εγκυμοσύνη , αλλεργίες , αναπνευστικά προβλήματα) συμβουλευτείτε τον οικογενειακό γιατρό.
Τροποι αντιμετωπισης
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για καταπολέμηση κατσαρίδων μπορούν να είναι :
• Υγρά (σε μορφή έτοιμου διαλύματος)
• Υγρά συμπυκνωμένα(για παρασκευή διαλύματος)
• Αερόλυμα(σε μορφή έτοιμου σπρέι)
• Τζελ (gel)
• Στερέα (σε μορφή σκόνης για παρασκευή διαλύματος)
• Στερέα (για απευθείας χρήση)
• Παγίδες
Το κατσαριδοκτόνο τζελ είναι το πιο ευρέως γνωστό φάρμακο για την καταπολέμηση κατσαρίδων στην κουζίνα και το μπάνιο σε κατοικίες. Χρησιμοποιείται κυρίως για τις ξανθές (Γερμανικές) και καστανές κατσαρίδες. Το τζελ μπορεί να χρησιμοποιηθεί παντού αρκεί στα σημεία που θα τοποθετηθεί να μην υπάρχει υγρασία, αρκετή σκόνη και να μην έχει ψεκαστεί ο χώρος παράλληλα με άλλα υγρά φάρμακα (εντομοκτόνα).
Τα υγρά φάρμακα είναι εντομοκτόνα επαφής-στομάχου αραιωμένα σε νερό και εφαρμόζονται με ψεκασμό για την καταπολέμηση κατσαρίδων όλων των ειδών σε μέρη όπου περπατάνε, κρύβονται ή φωλιάζουν. Δρουν με επαφή δλδ πρέπει οι κατσαρίδες να έρθουν σε επαφή με την ψεκασμένη επιφάνεια.
Τα εντομοκτόνα αυτά επιδρούν στο νευρικό σύστημα των κατσαρίδων με αποτέλεσμα να τις
παραλύει και να γυρνούν ανάποδα και σε λίγα λεπτά να επέρχεται ο θάνατός τους.
Με τα υγρά φάρμακα ψεκάζονται προσεκτικά επιφάνειες που δεν έρχονται σε επαφή τρόφιμα, σκεύη ή δεν έρχεται ο άνθρωπος άμεσα σε επαφή μαζί τους π.χ πάγκοι κουζίνας. Προσέχουμε πάντα να ακολουθούνται οι οδηγίες και οι συγκεντρώσεις που αναγράφουν οι ετικέτες των φαρμάκων.
Σε εξωτερικούς αλλά και εσωτερικούς χώρους όπως κατοικίες, αποθήκες, υπόγεια , κοινόχρηστα πολυκατοικιών , κτλ για την εξόντωση των κατσαρίδων εφαρμόζονται υπολλειματικοί ψεκασμοί με υγρό διάλυμα φαρμάκου.
Τα υγρά φάρμακα-κατσαριδοκτόνα επίσης εφαρμόζονται σε φρεάτια, υπονόμους, βόθρους και αποχετεύσεις βρίσκονται οι Ανατολικές και οι Αμερικάνικες κατσαρίδες.
Σε αυτά τα μέρη που είναι υγρά και βρώμικα δεν τοποθετείται τζελ. Ψεκάζονται με ισχυρά φάρμακα με υψηλή συγκέντρωση σε δραστική ουσία (πυρεθρίνες). Προτιμούνται κυρίως φάρμακα σε μορφή σκόνης που διαλύονται στο νερό.
Εστιάζονται γωνίες, τοίχοι, χαραμάδες, σωληνώσεις, πόρτες, παράθυρα, όπου υπάρχει σχετικά υψηλή υγρασία και νερό και οργανική ύλη. Πριν ψεκαστεί ο χώρος πρέπει πρώτα να αφαιρεθούν όλα τα αντικείμενα και τροφές αν υπάρχουν και αν είναι δυνατό να έχει καθαριστεί ο χώρος από ακαθαρσίες, λάσπη, πέτρες, κτλ.
Καταπολέμηση κατσαρίδων με τζελ (gel)
Για να καταπολεμηθούν οι ξανθές κατσαρίδες στο σπίτι ολοκληρωτικά, τοποθετείται ένα ειδικό παχύρευστο φάρμακο – κατσαριδοκτόνο τζελ σε μορφή σταγονών που βρίσκεται εντός μιας σύριγγας, σε διάφορα σημεία στην κουζίνα όπου παρατηρούνται.
Οι κατσαρίδες λατρεύουν το συγκεκριμένο τζελ επειδή αποτελείται από μίγμα ουσιών που καταναλώνουν (τροφή) και ταυτόχρονα μικρή δόση δραστικής ουσίας που τις εξοντώνει.
Ακόμη και μια μικρή δόση να καταναλώσουν εισπράττουν και το φάρμακο.
Το κατσαριδοκτόνο τζελ είναι ευρέως γνωστό στον κόσμο ως το νούμερο ένα φάρμακο εξόντωσης της γερμανικής κατσαρίδας.
Το κατσαριδοκτόνο τζελ μεταφέρεται από την μία κατσαρίδα στις άλλες και αυτό συμβαίνει και μέσω του κανιβαλισμού όπου οι ζωντανές κατσαρίδες τρώνε τις νεκρές που έχουν καταναλώσει από αυτό.
Με αυτό τον τρόπο και έχοντας μεριμνήσει και για την ύπαρξη των αυγών, το τζελ παραμένοντας στα διάφορα σημεία που τοποθετήθηκε καταφέρνουμε να εξοντώσουμε και τις κατσαρίδες που θα εκκολαφθούν αργότερα.
Το κατσαριδοκτόνο τζελ εφαρμόζεται σε μέρη χωρίς υγρασία ή σε μέρη όπου οι ψεκασμοί είναι αδύνατοι π.χ ντουλάπια. Το τζελ είναι αποτελεσματικά φάρμακα για την καταπολέμηση των ξανθών και καστανών κατσαρίδων (Γερμανική, Σουπέλλα) σε κουζίνες, μπάνια, ντουλάπια.
Για να είναι άκρως αποτελεσματικά όμως θα πρέπει να υπάρχει περιορισμένο εύρος των άλλων τροφών των κατσαρίδων (φαγητά, ακαθαρσίες, σκουπίδια κτλ). Επίσης η αποτελεσματικότητα των δολωμάτων αυτών μπορεί να υπονομευθεί από την κακή τοποθέτηση τους και για αυτό θα πρέπει να τοποθετούνται όσο το δυνατό πιο κοντά σε περιοχές όπου έχουν παρατηρηθεί.
Βοηθητικά με το τζελ ψεκάζονται και πατώματα, τοίχοι και χαραμάδες με υγρά εντομοκτόνα φάρμακα για γρηγορότερα αποτελέσματα.
Καταπολέμηση κατσαρίδων με υγρά (σε μορφή έτοιμου διαλύματος)
Yγρό ετοιμόχρηστο εντομοκτόνο σπρέι ευρέως φάσματος, με άμεση και υπολειμματική χρήση. Άοσμο, ασφαλές, με ρυθμιζόμενο μπεκ. Ανακινείστε καλά πριν τη χρήση του.
Το προϊόν αχρησιμοποίητε στη δόση των 5γρ ανα τετραγωνικό , ψεκάζοντας από μικρή απόσταση μέχρι να διαβραχούν καλά όλα τα σημεία στα οποία είναι πιθανό να κρύβονται η να περάσουν οι κατσαρίδες
Ο εντοπισμός των σημείων εφαρμογής αυξάνει την αποτελεσματικότητα και μειώνει τον κίνδυνο άσκοπης χρήσης του.
Καταπολέμηση κατσαρίδων με υγρά συμπυκνωμένα(για παρασκευή διαλύματος)
Τρόπος εφαρμογής: Ψεκασμός των επιλεγμένων επιφανειών από κατάλληλη απόσταση που να εξασφαλίζει την καλά και ομοιόμορφη διαβροχή της επιφάνειας.Ο ψεκασμός κατευθύνεται προς τις επιφάνειες και ποτέ προς τον αέρα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τους περισσότερους τύπους ψεκαστήρων.
Ψεκάζουμε μόνο επιφάνειες και ποτέ στον αέρα από μικρή απόσταση μέχρι να διαβρεχτούν καλά χωρίς όμως να
στάζουν. Ο σωστός εντοπισμός των περιοχών απ’ όπου περνούν, κρύβονται ή αναπαράγονται τα έντομα, αυξάνει την αποτελεσματικότητα της καταπολέμησης. Με ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να ψεκάζονται τα υγρά και σκοτεινά σημεία σε υπόγεια, σοφίτες, ψευδοροφές και αποθήκες. Ψεκασμός επίσης πραγματοποιείται σε περιοχές γύρω από σωληνώσεις ύδρευσης, θέρμανσης και εξαερισμού, μέσα και κάτω από ντουλάπια και άλλα ογκώδη αντικείμενα, γύρω και κάτω από ηλεκτρικές συσκευές, νεροχύτες, σε τουαλέτες, κατά μήκος των σοβατεπί κλπ.
Τρόπος παρασκευής του ψεκαστικού υγρού: Γεμίστε τον ψεκαστήρα με νερό μέχρι τη μέση. Προσθέστε την αναγκαία ποσότητα σκευάσματος αναδεύοντας καλά και συμπληρώστε το υπόλοιπο νερό συνεχίζοντας την ανάδευση. Χρησιμοποιείστε το διάλυμα την ημέρα της παρασκευής του και κατά προτίμηση αμέσως μετά την παρασκευή του.
Καταπολέμηση κατσαρίδων με αερόλυμα(σε μορφή έτοιμου σπρέι)
Ετοιμόχρηστο παρασιτοκτόνο υγειονομικής σημασίας για έρποντα έντομα αλλά και για αρθρόποδα.
Καταπολέμηση κατσαρίδων με στερέα (για απευθείας χρήση)
Πρέπει να εφαρμόζεται σε μέρη σκοτεινά και ζεστά, σε υπόγεια, και αποθήκες. Επίσης σε περιοχές γύρω από σωληνώσεις ύδρευσης, θέρμανσης και εξαερισμού, κάτω από ντουλάπια και άλλα ογκώδη αντικείμενα. Επαναλάβετε την εφαρμογή μόνο όταν αρχίσουν να εμφανίζονται ξανά ζωντανά έντομα.
20-50 g/m2 ανάλογα με την ένταση της προσβολής. Σκονίστε τα μέρη των επιφανειών μέχρι να δημιουργηθεί ένα λεπτό επιφανειακό στρώμα σκόνης και ειδικότερα τις γωνίες ή τις χαραμάδες και όπου τα έντομα συνηθίζουν να περνούν ή να κρύβονται Πρέπει να γίνεται σωστός εντοπισμός των περιοχών απ’ όπου περνούν, κρύβονται ή αναπαράγονται τα έντομα έτσι ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της καταπολέμησης.
Καταπολέμηση κατσαρίδων με παγίδες
Παγίδες εννόμων για ντουλάπες κουζίνας μπάνιων κτλ
