Την περίοδο της Άνοιξης, υπάρχουν πολλές εργασίες που κάνουμε στα καρποφόρα δέντρα όπως κλάδεμα, ψεκασμούς, λίπανση, κ.α.
Ωστόσο εκτός από αυτές τις εργασίες, αυτή την εποχή γίνονται και οι εμβολιασμοί (μπόλιασμα) των καρποφόρων δέντρων μας. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην εποχή εμβολιασμού ανάλογα την περιοχή που είμαστε, αν είναι στη νότια ή στη βόρεια Ελλάδα, καθώς και αν βρισκόμαστε σε ορεινή ή πεδινή περιοχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κατάλληλη εποχή για τους ενοφθαλμισμούς εμβολιασμούς είναι η άνοιξη (Απρίλιο-Μάιο) με εμβόλια (μπόλια) με βλαστάνοντα οφθαλμό, δηλαδή που θα φυτρώσει άμεσα. Ενώ στις αρχές του φθινοπώρου χρησιμοποιούμε εμβόλια με κοιμώμενο οφθαλμό που θα βλαστήσει την άνοιξη. Επίσης, μέσα στην άνοιξη, γίνονται οι υπόφλοιοι εγκεντρισμοί σε ενήλικα δέντρα στον κορμό ή σε βραχίονες.
Ο εμβολιασμός ή αλλιώς μπόλιασμα των δέντρων είναι μια τεχνική που εφάρμοσε ο άνθρωπος από την αρχαιότητα. Στα μέσα του 20ου αιώνα πραγματοποιήθηκαν πολλές μελέτες και πειράματα για την τέχνη του εμβολιασμού και δόθηκαν οι πλέον σωστές τεχνικές, φτάνοντας σε υψηλά επίπεδα εξειδίκευσης.
Η τεχνική του εμβολιασμού είναι ένας τρόπος αναπαραγωγής των δέντρων. Με τον όρο εμβολιασμό, εννοούμε την ένωση δύο μερών των δέντρων, με τρόπο τέτοιο ώστε να κολλούν μεταξύ τους και να μεγαλώνουν ως ένα δέντρο. Απαραίτητα μέρη για τον εμβολιασμό είναι το εμβόλιο ή μπόλι ή κεντράδι και το υποκείμενο.
Το εμβόλιο ή μπόλι είναι το κατάλληλο μικρό κομματάκι από φλοιό, με μάτι ή βλαστό του δέντρου, που όταν συγκολληθεί πάνω σε ένα άλλο δέντρο (υποκείμενο) μεγαλώνει και αποτελεί το νέο δέντρο.
Το υποκείμενο αποτελεί την ρίζα και μέρος του κορμού και είναι σπορόφυτο (άγριο) ή δέντρο πάνω στο οποίο εμβολιάζεται η επιθυμητή ποικιλία.
ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε στον εβολιασμό των δέντρων είναι: το εμβολιαστήρι ( ειδικό κοφτερό μαχαίρι, όπου η μια του πλευρά είναι κοφτερή και η άλλη μερια του είναι μη κοφτερή για την ανύψωση του φλοιού.
Η ταινία εμβολιασμού, όπου την χρησιμοποιούμε για να δέσουμε το σημείο στο οποίο έχουμε κάνει το εμβόλιο.
Η πάστα εμβολιασμού, όπου εφόσον έχουμε δέσει το εμβόλιο, απλώνουμε την πάστα από πάνω έτσι ώστε να μη ισχωρήσουν μέσα στο εμβόλιο μικροοργανισμοί ή μύκητες αλλά και για κρατήσει πιο σταθερό το σημείο του εμβολίου.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ
Οι εμβολιασμοί των καρποφόρων δέντρων χωρίζονται σε ενοφθαλμισμούς, όπου το εμβόλιο που χρησιμοποιείται είναι τμήμα φλοιού του καρποφόρου δέντρου που περιέχει ένα οφθαλμό, και σε εγκεντρισμούς, όπου το εμβόλιο είναι τμήμα βλαστού που περιέχει μερικούς οφθαλμούς.
Ο ενοφθαλμισμός πραγματοποιείται από την άνοιξη έως το τέλος Σεπτεμβρίου ενώ ο εγκεντρισμός πραγματοποιείται την νωρίς την άνοιξη.
ΕΝΟΦΘΑΛΜΙΣΜΟΣ
Οι κατηγορίες του ενοφθαλμισμού είναι:
- Ασπιδιωτός ενοφθαλμισμός με Τ
Είναι ο πιο κοινός εμβολιασμός όπου το εμβόλιο αποτελείται από τεμάχιο φλοιού με έναν οφθαλμό και αφορά στα οπωροφόρα δένδρα γενικά.
- Ενοφθαλμισμός πλακίτης
Όπου το εμβόλιο έχει σχήμα ορθογώνιο και αποτελείται από παραπάνω του ενός οφθαλμούς και εφαρμόζεται κυρίως στην ελιά και στην καρυδιά.
- Καθιστός ή επικαθήμενος Ενοφθαλμισμός (Chip Budding)
Είναι η αφαίρεση φλοιού από το υποκείμενο με λίγο ξύλο και δημιουργία εγκοπής στο κάτω μέρος και αφαίρεση στη συνέχεια αντίστοιχου τεμαχίου από τον εμβολιοφόρο βλαστό με έναν οφθαλμό.
Ενώ με την μέθοδο του εγκεντρισμού έχουμε:
- Αγγλικός ή επιτραπέζιος εμβολιασμός
Όπου το εμβόλιο και το υποκείμενο έχουν το ίδιο πάχος έτσι ώστε να έχουμε την τέλεια επαφή των καμβίων τους. Και στα δύο εφαρμόζουμε τομή ίδιας γωνίας αλλά με αντίθετη κατεύθυνση ώστε να δημιουργηθούν δύο γλωσσίδια τα οποία έρχονται σε επαφή και δένονται με ταινία εμβολιασμού. Αυτός ο εμβολιασμός εφαρμόζεται κυρίως σε φυλλοβόλα δένδρα και στο αμπέλι.
- Υποφλοιος εγκεντρισμός (Στεφανίτης)
Πραγματοποιείται κυρίως την άνοιξη όταν οι χυμοί των δένδρων κυκλοφορούν έντονα και ο φλοιός ξεκολλά εύκολα. Τα εμβόλια, τα οποία θα πρέπει να έχουν κοιμώμενους οφθαλμούς, τοποθετούνται μεταξύ φλοιού και ξύλου, στη συνέχεια δένονται με ταινία εμβολιασμού. Αυτό το είδος εμβολιασμού βρίσκει εφαρμογή σε καρποφόρα δένδρα για αλλαγή ποικιλίας.
- Εγκεντισμός με απλή σχισμή
Είναι το υποκείμενο το οποίο ξελακώνεται σε βάθος 5-10 εκ., καθαρίζεται και γίνεται μία σχισμή στην επιφάνειά του όπου στη συνέχεια τοποθετούνται δύο εμβόλια (κεντράδια) με δύο οφθαλμούς τα οποία δένονται πολύ προσεκτικά . Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται κυρίως στο αμπέλι.
